سرنوشت عجیب یکی از همسران ناصرالدین شاه/ چرا شاه با خواهر خانم باشی ازدواج کرد؟+ عکسی از او که شاه گرفته است

فاطمه ملقب به خانم باشی، دختر باغبان‌باشی باغ ییلاقی اقدسیه بود که در سال 1308 به عقد موقت ناصرالدین شاه درآمد.

پدر فاطمه، باغبان‌باشی باغ ییلاقی اقدسیه بود. پس از این که ناصرالدین شاه در اواخر عمرش او را به عقد خود درآورد نامش به باغبان‌باشی و کمی بعد به خانم باشی تبدیل شد. خانم باشی با امینه اقدس زندگی می‌کرد و تربیتش بر عهدۀ او گذاشته شده بود. امینه اقدس نیز این فرصت را غنیمت می‌شمرد تا بدین وسیله شاه را به عمارتش بکشاند و خود را همچنان مورد توجه سلطان قرار دهد.

شاه بعد از فوت امینه اقدس، دختر باغبان‌باشی را بیشتر مورد توجه قرار داد. رفته رفته خانم باشی مقامی بلند یافت و طرف رشک سایر زنان قرار گرفت. لذا برای آنکه او را از نظر شاه بیندازند به او گفتند لقب فروغ‌السلطنه را که پس از مرگ جیران، شاه به هیچ کس نمی‌داد خواستار شود. او نیز چند بار درخواست نمود، اما مورد قبول نیفتاد.

او دو بار از ناصرالدین شاه باردار شد که هر دو بارداری به انتها نرسید و به سقط منتج شد. همین بی‌مهری‌ها سبب شد خانم باشی با وجود علاقه شاه به او، اعتنایی به عشق او نکند و پیوسته از او دوری گزیند. این امر شاید اسباب عشق ناصرالدین شاه به خواهر او، ماه رخسار، را که در اندرون با خواهرش زندگی می‌کرد فراهم آورد.

البته به روایت تاج‌السلطنه این ماه رخسار بود که وقتی دوازده ساله بود عاشق ناصرالدین شاه شد و نسبت به شاه ابراز علاقه می‌کرد. این موضوع باعث شد شاه نیز به او علاقمند شود. خانم باشی که تمایلی به این رابطه نداشت تمام تلاشش را کرد تا شاه را از او دور کند، اما شاه صدراعظم امین‌السلطان را واسطه کرد تا خانم باشی را به این امر راضی کند. نهایتاً خانم باشی به ازدواج ماه رخسار و ناصرالدین شاه رضایت داد به این شرط که شاه خارج از حرمسرا برای ماه رخسار خانه‌ای دیگر تهیه کند.

زنی که سمت راست تصویر دیده می‌شود، «باغبان‌باشی» است که به خاطر شغل پدرش با این لقب خوانده می‌شد

باغبان‌باشی جلوی در آشپزخانه، عکس را خود ناصرالدین‌شاه گرفته است

پس از ناصرالدین شاه

بعد از مرگ ناصرالدین شاه،‌ در دوره مظفرالدین ‌شاه زنان حرمسرای ناصری، هریک سرنوشتی یافتند. فاطمه ‌سلطان خانم‌ باشی پس از مدتی بنا به حکم مظفرالدین شاه، با قهرمان خان امیرآخور ولیعهد، محمدعلی میرزا، ازدواج کرد. حاصل این ازدواج سه پسر به نام‌های امیرغلام‌حسین خان، احمدخان و علی خان و دو دختر و نام خانوادگی حاجبی برای خانم باشی بود. او در میانه سن سی سالگی همسر خود را از دست داد و چندی بعد با رضاخان بصیرالدوله هروی، مشاور مخصوص احمدشاه، ازدواج کرد و از او نیز صاحب دختری به نام افسرالملوک شد.

خانم باشی در اواخر عمر در کوچه‌ای به نام شیروانی در میدان ژاله (شهدای کنونی) زندگی می‌کرد. او در سال 1336 ش از دنیا رفت. خانواده شاه قلی‌‎ها از فرزندان خانم باشی هستند.